Metis Finanse | Spółka doradztwa podatkowego

Usługi lekarza, nawet świadczone w podobnych okolicznościach, w zależności od ich celu, mogą być całkowicie odmiennie opodatkowane – korzystać ze zwolnienia pod podatku VAT lub być objęte stawką podstawową 23% VAT.

Lekarze stanowią jedną z istotnych grup zawodowych, objętych tzw. zatrudnieniem niepracowniczym, czyli samozatrudnieniem. Co do zasady działalność lekarzy objęta jest zwolnieniem przedmiotowym na podstawie art 43 ust. 1 pkt 19 lit a) ustawy o podatku od towarów i usług (dalej „ustawa o VAT”). W związku z powyższym lekarz prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, nie ma obowiązku rejestracji do celów VAT. Nie jest to jednakże reguła bezwzględnie obowiązująca, a specyfika opodatkowania podatkiem od towarów i usług została przedstawiona w niniejszym artykule.

Zgodnie z postanowieniami ww. art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. a) ustawy o VAT zwolnione od podatku są usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone m.in. w ramach wykonywania zawodu lekarza.

W związku z powyższym typowy dyżur lekarza w szpitalu lub przychodni objęty będzie powyższym zwolnieniem przedmiotowym od podatku.

Jeżeli jednak praca w placówce medycznej wiąże się z prowadzeniem badań klinicznych na zlecenie podmiotu trzeciego, usługi te będą opodatkowane podatkiem od towarów i usług. Zgodnie z odrębnymi regulacjami badania kliniczne to zaprojektowane i zaplanowane badanie prowadzone na ludziach, podjęte w celu weryfikacji bezpieczeństwa lub działania określonego wyrobu medycznego, wyposażenia wyrobu medycznego albo aktywnego wyrobu medycznego do implantacji. Jak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny (orzeczenie I FSK 773/15 z dnia 29.08.2017) usługi badawcze dotyczące wyrobów medycznych nie są usługami w zakresie opieki medycznej, w związku z czym nie mogą korzystać ze zwolnienia przedmiotowego od podatku od towarów i usług. Usługi badawcze podlegają bowiem opodatkowaniu podatkiem VAT na zasadach ogólnych.

Warto również zwrócić uwagę na różnice w opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług porad medycznych udzielanych online. W tym przypadku zasadnicze znaczenie ma okoliczność, czy porada jest zindywidualizowana – skierowana do konkretnego pacjenta – jedynie w tym przypadku można uznać, iż służy ona profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. Natomiast porady w formie artykułów czy ogólnych odpowiedzi na pytania z zakresu medycyny będą już opodatkowane na zasadach ogólnych – stawką podatku w wysokości 23%.

Kolejnym ciekawym przykładem jest opodatkowanie działalności lekarzy medycyny pracy. Zasady opodatkowania tej grupy zawodowej podatkiem od towarów i usług, od lat wzbudzają kontrowersje w interpretacjach organów podatkowych i orzecznictwie sądów administracyjnych. Na przestrzeni lat wykształciło się jednak stanowisko uzależniające zasady opodatkowania od rodzaju badań będących przedmiotem świadczonych usług. I tak wstępne, okresowe oraz kontrolne badania pracowników kwalifikuje się co do zasady jako badania służące profilaktyce i zachowaniu zdrowia – a tym samym korzystające ze zwolnienia przedmiotowego w podatku od towarów i usług. Z kolei badania kwalifikacyjne kierowców, kandydatów na myśliwych, sędziów, pracowników ochrony, czy dotyczące pracy na wysokości, mają przede wszystkim na celu ocenę predyspozycji do wykonywania określonych czynności – zatem są opodatkowane na zasadach ogólnych.

Niezależnie od wszystkich powyższych przypadków należy jednak zwrócić także uwagę na możliwość korzystania przez lekarzy ze zwolnienia podmiotowego w podatku od towarów i usług. Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Preferencja ta dotyczy także podmiotów rozpoczynających działalność. W takim przypadku zwolnienie od podatku przysługuje, jeżeli przewidywana wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 200 000 zł.