Metis Finanse | Spółka doradztwa podatkowego

Zgodnie z przepisami Prawa Przedsiębiorców, ulga na start ograniczona jest do przedsiębiorców, którzy podejmują działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmują ją ponownie, lecz po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia. Jak liczyć ten okres 60 miesięcy?

Czy licząc okres 60 miesięcy, należy uwzględniać pełne miesiące kalendarzowe, a w konsekwencji liczyć upływ termin wraz z końcem ostatniego miesiąca, czy właściwe będzie jednak uwzględnienia dnia zakończenia wcześniejszej działalności? To ostatnie rozwiązanie pozwalałoby na liczenie terminu do upływu tego samego dnia w ostatnim (60-tym) miesiącu terminu.

Rozstrzygnięcie w tej kwestii znajdziemy w wyroku Sądu Najwyższego - Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 kwietnia 2023 r. (sygn. III USKP 34/22, Legalis). Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego podstawowym celem instytucji "ulgi na start" było ułatwienie początkującym przedsiębiorcom prowadzenia działalności gospodarczej. Jednak cel ten nie został w pełni osiągnięty, gdyż korzystanie z „ulgi na start” może wiązać się z dotkliwymi dla przedsiębiorcy konsekwencjami w postaci pozbawienia go w okresie jej trwania prawa do szeregu świadczeń z ubezpieczenia społecznego, takich jak zasiłek chorobowy, zasiłek macierzyński czy świadczenie rehabilitacyjne. Zatem przepisy dotyczące "ulgi na start" powinny być interpretowane w sposób przyjazny dla przedsiębiorców, aby nie wprowadzać ich błąd lub wręcz w swoistą pułapkę ustawodawczą.

Odnosząc się stricte do sposobu liczenia terminów, w odniesieniu do możliwości ponownego skorzystania z „ulgi na start”, Sąd Najwyższy zauważył:

W art. 18a ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1230 z późn. zm., dalej „ustawa systemowa”) ustawodawca posłużył się (wyraźnie, jednoznacznie) pojęciem 60 miesięcy „kalendarzowych”. Jest to więc wyjątek od stosowania w sprawach nieuregulowanych przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego (dalej „Kodeks”, „KPA”), w tym przepisów tego Kodeksu o terminach. Gdyby w art. 18a ust. 2 pkt 1 ustawy systemowej nie stwierdzono, że chodzi o miesiące "kalendarzowe", to zastosowanie miałby art. 57 KPA. Z kolei w art. 18 ust. 1 Prawa przedsiębiorców jest mowa o 60 miesiącach bez zaznaczenia, że chodzi o miesiące „kalendarzowe”, a to oznacza zasadniczą różnicę w odniesieniu do art. 18a ust. 2 pkt 1 ustawy systemowej. Ponadto regulacja art. 18 ust. 1 Prawa przedsiębiorców oraz sprawy rozpatrywane w oparciu o ten przepis w rzeczywistości dotyczą podlegania ubezpieczeniom społecznym. Chociaż więc są to regulacje zawarte w innej ustawie, to w istocie dotyczą materii zawartej w ustawie systemowej. W tej sytuacji logiczne jest stosowanie reguły wyrażonej w art. 123 ustawy systemowej, aby w sprawach nieuregulowanych lub uregulowanych w sposób budzący wątpliwości stosować przepisy KPA.

Uwzględniając powyższą argumentację, prawidłowa wykładnia art. 18 ust. 1 Prawa przedsiębiorców co do sposobu liczenia terminu 60 miesięcy polega na sięgnięciu do art. 57 ust. 3 KPA, określającego sposób obliczania terminów w ramach procedury administracyjnej. Zgodnie z tym przepisem terminy określone w miesiącach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca.

Przykład:

Anna Nowak prowadziła działalność do 15 lipca 2018 roku, a następnie ją zawiesiła. Następnie na mocy mocy odrębnych przepisów działalność, ze względu na niepodjęcie działalności, została wykreślona z rejestru. Pani Anna ponownie otworzyła działalność w dniu 16 lipca 2023 roku. Pani Anna ma prawo do skorzystania z „ulgi na start”. W celu powinna dokonać zgłoszenia w ZUS wybierając kod ubezpieczenia 0540.